کمتر از یک ماه است که وزارت صمت برای کنترل تورم تصمیم گرفته حجم واردات را کاهش دهد. در پی این هدف هم اخیراً مصوبهای را تصویب کرده که بر اساس آن، سابقه بازرگانان برای تخصیص سهم مجاز سالیانه حذف و سهمیهبندی ثبت سفارش سیستمی شده و میزان مجاز سابقه واردات برای هر تعرفه، برابر با میانگین واردات (ترخیص) بازرگان در دو سال گذشته از آن تعرفه (تعرفه متناظر آن در سالهای گذشته) تعیین شده است. این تصمیم وزارت صمت واکنش، اعتراض و نگرانیهای زیادی در پی داشت و حتی رئیس اتاق بازرگانی را برانگیخته کرد تاحدیکه او در نامهای خواستار ابطال رویه به دلیل تبعات جبرانناپذیر آن شد.
افزایش تقاضای ارز آزاد و فعالیتهای غیررسمی، افزایش تمایل بازرگانان به سمت استفاده از کارتهای بازرگانی یکبارمصرف باهویت سایر افراد، کمبود مواد اولیه به راهافتادن موج ناامیدی درباره فعالیت در کشور چند نمونه از آسیبهای این مصوبه است که سلاح ورزی صراحتاً آنها را بیان کرد. اما به نظر میرسد این آسیبها گستره بیشتری را در بر میگیرد و اثرات جبرانناپذیری بر اقتصاد دیجیتال کشور وارد میکند.
به گفته فرزین فردیس رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران به راه پرداخت، مصوبه سیستمی شدن سهمیهبندی ثبت سفارش نهتنها به کاهش تورم و کنترل حجم واردات کمک نمیکند؛ بلکه نتیجهای معکوس دارد و سهم اقتصاد دیجیتال را هم به مرور زمان کاهش و در نهایت از بین میبرد.
تضاد مفاد مصوبه با قانون بهبود مستمر کسبوکار
طبق صحبتهای فردیس، مدیریت منابع مصارف و وزارت صمت رویه جدیدی را به نام مجوز سیستمی بازرگانان و واحدهای تولیدی پیش برده و بر اساس آن قرار شده است بهجای سوابق افراد، سهم مجاز سالیانه ثبت سفارش با معیار جدیدی تعیین میشود.
او میگوید: «بر اساس موارد 2 و 3 قانون بهبود مسمتر محیط کسبوکار انتظار میرفت، یک دستگاه اجرایی مانند وزارت صمت برای تعیین تکالیف و صدور بخشنامههای جدید، از دیدگاهها و نظرات تشکلهای اقتصادی مانند اتاق تهران استفاده و با مشورت با تشکلهای مذکور از ایجاد اختلال در فضای کسبوکار فعالان اقتصادی جلوگیری کند: «اینبارهم مانند دفعات پیشین، رویه و مراتب قانونی رعایت نشده و شاهد اجرای یک بخشنامه خلق اساعه بودیم.»
به گفته او، این رویه جدید یک شوک برای فعالان حوزه تأمین مواد اولیه و حتی ماشینآلات صادرکنندگان کشور بود و در نتیجه آن بسیاری از فعالان بخش خصوصی که بهعنوان بازرگان یا به نحو غیرمستقیم درگیر صادرات هستند در شرایطی نابسامان قرار گرفتهاند: «بسیاری از فعالان اقتصادی که به فعالیت بازرگانی مشغولاند در نتیجه این مصوبه موظف به کاهش حجم فعالیتهای خود، شدند و از برنامههای توسعهای خود عقب ماندند.»
او تأکید کرد که با برهمخوردن معادلات کسبوکارها آنها با اختلال یا وقفهای آسیبزا مواجه میشوند.
افزایش قطعی بهای تمام شده تولیدات
فردیس در ادامه صحبتهایش تصریح کرد که سیستمی شدن فرایند ثبت سفارشها با ماهیت شرکتهای بازرگانی در تضاد است: «یکی از اصلیترین دلایل تأسیس شرکتهای بازرگانی، تجمیع موارد اولیه موردنیاز واحدهای متفاوت و فروش آن با حاشیه سود به واحد بازرگانی است.»
او توضیح داد: «بخش قابلتوجهی از واحدهای تولیدی کشور برای تأمین تمام موارد اولیه خود توان بازرگانی کافی برخورد دارد نیستند و یا میزان نیاز آنها به یک ماده اولیه در حدی نیست که با اتکا بر ظرفیتهای خود برای تهیه یک ماده اقدام کنند. تضعیف این فرایند، تضعیف فرایند تولید است که نتیجه آن افزایش قیمت بهای تمام شده مواد اولیه، کاهش موجودی، افزایش ریسک تولید و عملیات خواهد بود.» او صراحتاً گفت نتیجه اجرای بخشنامه افزایش قیمت نهایی برای مصرفکننده حتی در کالای تولیدی است.
او معتقد است؛ بخشنامههای یکشبه این چنینی بهپیشبینی ناپذیری فضای کسبوکار و توقف مسیر توسعهای مراکز تولیدی و واحدهای بازرگانی دامن میزند و این میشود که واحدهای مذکور بهجای ایجاد فضای مولد به روشهای جایگزین برای کسب درآمد و بقای خود فکر میکنند.
جهش پلکانی قیمت ارز آزاد
طبق اعلام وزارت صمت، یکی از اهداف اصلی مصوبه سیستمی شدن سهمیهبندی ثبت سفارش، کنترل تورم معرفی شد اما رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران معتقد است این شیوه در بازه زمانی کوتاه و متوسط نهتنها به کاهش تورم و کنترل حجم واردات کمک نمیکند؛ بلکه نتیجهای معکوس خواهد داشت: «از میزان تولید واحدهای تولیدی کاسته میشود و قیمت کالاهای به دلیل کمبود افزایش پیدا میکند. بهای تمام شده بنگاههای تولیدی بیشتر و بهتبع قیمت اعلامی آنها برای فروش هم افزایش پیدا میکند.
او با تأکید دوباره بر اینکه این سیاست به تورم ارزی دامن میزند توضیح داد: «بخش زیادی از تقاضاهایی فضای بازرگانی کشور با تأمین ارز و بهای تمام شده معقول رفع میشد، اما در نتیجه اجرای مصوبه تقاضاها به سمت بازارهای ارز آزاد افزایش پیدا مییابد و جهش پلکانی ارز اتفاق میافتد.»
بخش مهمی از اقتصاد دیجیتال کشور به سختافزار و تجهیزات وابسته است و مشابه این زیرساختها در داخل کشور بومیسازی نشده است.این زیرساختهای مهم توسط شرکتهای بازرگانی وارد کشور میشوند. فردیس معتقد است در شرایطی که این واحدها برای ثبت سفارش با محدودیت روبرو شوند، فرایند تأمین سختافزارها و نرمافزارهای حوزه دشوار و بهتبع هر مسیر راهی که قرار بود از این بسترها انجام شود، کند و یا متوقف میشود البته این پیامد بر کدهای کالایی متفاوت است و ممکن است در ماههای ابتدایی به دلیل موجودی انبارها متوجه وقوع این آسیب نباشیم.
قیمتگذاری دستوری و کاهش سهم اقتصاد دیجیتال
رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران قیمتگذاریهای دستوری و بخشنامههای خلف الساعه را دو مانع اصلی رشد اقتصاد دیجیتال میداند و معتقد است که اقتصاد دیجیتال کشور با فشارهای دوگانه روبروست؛ ازیکطرف قیمتگذاریهای این حوزه دستوری است و از سمت دیگر میزان منابع این حوزه مانند یک حوزه غیرضروری در نظر گرفته میشود: چندین سال است که بسیاری از شرکتهای حوزه لایه اول تأمین پهنای باند و اتصال اینترنت، به دلیل قیمتگذاری دستوری با محدودیت در سودآوری مواجهاند و نمیتوانند زیرساخت و شبکه خود را توسعه دهند.
در تمام دنیا از 5g و 6g و ارتباطات نوری صحبت میشود و ایران به نسبت نیاز بازار عملکرد بسیار ضعیفی دارد و نتوانسته در این موارد سرمایهگذاری کند.
او تصریح کرد از نقطهای به بعد تمام سرویسها و خدماتی که بر مبنای این زیرساختها شکل میگرفت از دست میرود و به دلیل افت کیفیت سرویس در برقراری ارتباط، سرویسها کمارزش و بیکیفیت تلقی میشوند و کاربران بهجای استفاده از سرویسهای اقتصاد دیجیتال به سمت سرویسهای قدیمیتر حرمت میکند.»
قیمتگذاری دستوری در حوزه پرداخت هم تأثیراتی منفی به جا گذشته و شرکتهای پرداختی تمایلی به بازسازی و نوسازی شبکه خود ندارند. فرزین میگوید این بیانگیزگی باعث شده شبکه پرداختی غیر پویا و با ریسکهایی بالا داشته باشیم و هر لحظه در این بیم باشیم که در عرصه تراکنش هم مانند مخابرات با بی کیفیتی مواجه شود: «در کنار قیمتگذاری دستوری شرایط تأمین سختافزار و زیرساخت هم روز به روز سختتر و سهم اقتصاد دیجیتال به تبع کاهش چشمگیری پیدا میکند.»
راه پرداخت - رسانه فناوریهای مالی ایران
پرسش و پاسخ ارزهای دیجیتال...
ما را در سایت پرسش و پاسخ ارزهای دیجیتال دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : پرسش و پاسخ ارزهای دیجیتال stack بازدید : 40 تاريخ : سه شنبه 25 مهر 1402 ساعت: 13:40